Jej imię oznacza „mądrość”. Istnieje wiele żywotów św. Zofii w różnych językach, co świadczy, jak bardzo popularny był jej kult. Według tych źródeł żyła w II lub na przełomie II-III wieku w Rzymie za czasów cesarza Hadriana I. Była bardzo pobożną wdową. Miała trzy nieletnie córki – Wiarę, Nadzieję i Miłość (Pistis, Elpis i Agape). Dziewczynki miały mieć odpowiednio 12, 10 i 9 lat. Pewnego dnia namiestnik miasta – Antioch wezwał Zofię, aby złożyła ofiarę kadzidła na ołtarzu bogini Diany. Stanowczo odmówiła. Wówczas wyprowadzono jej córki i poddano na oczach matki wyszukanym torturom. Podpalano je na rozpalonej kracie, oblewano wrzącą smołą, kaleczono ostrymi przedmiotami oraz bito pałkami. Ostatecznie ścięto je mieczem. Nie złamało to bohaterskiej matki. Namiestnik zdumiony jej męstwem miał pozostawić ją przy życiu. Ta jednak zmarła z boleści za córkami nad ich grobem. Według innego żywota Zofia poniosła śmierć wraz z córkami. Kult świętej był bardzo popularny zarówno na Wschodzie, jak i Zachodzie. Jej relikwie obecnie znajdują się w kościele św. Pankracego w Rzymie. Kościół czci św. Zofię 15 maja. Patronka matek, wdów i ludzi mądrych. Bywa wzywana w niedoli. Orędowniczka w przypadku szkód wyrządzonych przez późne przymrozki i w modlitwach o pomyślny rozwój ziemiopłodów. W ikonografii przedstawiana jest najczęściej wraz z córkami. Rzadziej pojedynczo. W prawej ręce trzyma krzyż, a w lewej zwinięty zwój.